Een rubriek van Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’ waarin aandacht wordt besteed aan de mensen, objecten en verhalen uit het verleden van de gemeente Cranendonck.
Deze keer:
R.K. Sint-Corneliuskapel Sint Cornelisplein 1 Gastel
Gemeentelijk Monument 1706/GA1
Gebouwd in ca. 1855
Verbouwd in 1930
Gerestaureerd in 1976 en 1993
Gewijd aan de Heilige Paus Cornelius
Gebouw
Deze eenbeukige kapel van omstreeks 1855 bevindt zich op een driehoekig pleintje. De kapel is voorzien van steunberen, een dakruitertje en een overwelfd ingangsportaal. Het interieur werd deels bijeengegaard uit naburige kerken: het orgel is afkomstig van de kerk te Budel, het altaar uit de kerk van Budel-Schoot en de kruiswegstaties zijn gekocht van de paters Salvatorianen te Hamont-Achel.
Geschiedenis
Reeds vanaf de middeleeuwen behoorde Gastel tot de parochie Budel, maar er bestond hier aan het einde van de 15e eeuw een kapel die gewijd was aan Maria en de vier noodhelpers: Sint-Cornelius, Sint-Quirinus, Sint-Hubertus en Sint-Antonius abt. Na de Vrede van Münster in 1648 werd de kapel door de protestanten gebruikt, tot ongeveer 1800. Sinds 1803 was er een school in gevestigd Toen de school in 1855 werd opgeheven werd het gebouw verbouwd tot de huidige kapel.
Tot 1926 vervulde de kapel een bescheiden rol in het plaatselijke geloofsleven. Na dat jaar begon de verering van Sint-Cornelius een steeds grotere rol te spelen: Er werden meer missen gelezen en de kinderzegen trok vele gelovigen. Er werd ook een broederschap opgericht ter ere van de heilige, in 1927. Plannen om tot de stichting van een eigen parochie te komen gingen niet door, maar ter compensatie werd de kapel in 1930 grondig opgeknapt, zodat ze geschikt bleef voor misbezoek.
De verbouwing in 1930
Het werk stond onder toezicht en werd uitgevoerd in opdracht van Sjef Neeskens uit Budel, die meestal de verbouwingen voor de kerk deed, samen met de gemeenschap van Gastel.
Er werden diverse werkzaamheden uitgevoerd, zoals een klokhuisje aan de voorkant, een priesterkoor aan de achterkanten een compleet nieuw dak en vloer.
1963
Vanaf 1963 kreeg men toestemming tot het vieren van een wekelijkse missen gedurende het octaaf van Sint-Cornelius, van 16-23 september, tevens relikwieverering.
Renovatie in 1976
In 1976 vond een grondige renovatie van de kapel plaats, waarbij ook een schilderij in de kapel is aangebracht door Fons Groenland uit Heeze.
Er is toen door de gemeente Maarheeze, die de kapel nog steeds in eigendom had, een grondige restauratie uitgevoerd, wat hoognodig was. De tekening voor de restauratie werd gemaakt door A. v. Hal, ambtenaar van openbare werken van de gemeente Maarheeze. Tijdens de restauratie moesten de gelovigen weer naar Budel ter kerke. Op zaterdag 17 april 1976 werd de kapel weer in gebruik genomen.
1993 Terug in de oude staat
Het was te betreuren dat bij de restauratie van de kapel in 1976 het karakteristieke voorportaaltje van de kapel werd verwijderd. Ook door de Gastelse bevolking is dit meermalen geuit. Mede op aandringen van Lijst Gastel heeft het gemeentebestuur toen besloten het voorportaaltje te herstellen en mee te nemen bij de herinrichting van het Sint Cornelisplein.
De kapel is het enige monument dat Gastel rijk is, laten we hier dus zuinig op zijn.
2015
In 2015 wilde de Sint-Corneliusparochie van Cranendonck (ontstaan in 2014 door fusie) de kapel sluiten. De kapel is echter eigendom van de gemeente Cranendonck. Er werd een nieuwe stichting, ’t Kapelleke’ opgericht, die de kapel vanaf 2016 huurt en in de kapel woord- en communiediensten viert.
Bezoek onze website: heemkundekringcranendonck.nl of volg ons op Facebook, Instagram, Twitter of Pinterest
