Naast onze (‘tamme’) honingbij zijn er in Nederland zo’n 350 soorten wilde bijen. Ongeveer de helft daarvan is zeldzaam, bedreigd, kwetsbaar of een aantal al verdwenen. Ze leven solitair d.w.z. ieder heeft zijn eigen nest en het vrouwtje verzorgt dat alleen. Een groot deel van deze wilde bijen behoort tot de groep zandbijen, ongeveer 75 soorten. De naam zegt het al, deze soorten leven in zand, je treft ze dan ook veelal aan op open zandvlakten, zandpaden, bosranden maar ook tussen stoeptegels waar ruimte is. Te zien zijn dan allerlei soorten openingen, lijkend op vulkaankratertjes, molshoopjes of bergjes. Nu vroeg in het voorjaar kun je de eerste soorten al waarnemen. Voor al die soorten geldt dat ze vorig jaar al zijn opgegroeid in een nest in de grond, eerst als ei gelegd, daarna als larve gegroeid en enkele keren verveld, vervolgens verpopt en dan als pop of zelfs als volwassen bij wachtend op het nieuwe jaar en mooi weer om dan uit de grond te kruipen waarbij dan (vaak massaal) de molshoopjes ontstaan en te zien zijn. Nu in het vroege voorjaar is de grijze zandbij de meest aanwezige soort. Let er op vooral langs zandpaden op de hei. Mannetjes zoeken de vrouwtjes op om te paren waarna het vrouwtje aan een nieuw nest begint. In dat nestje legt ze een aantal eitjes. Daarbij zorgt ze voor voedsel in de vorm van stuifmeel en wat nectar zodat de larve die uit het eitje komt genoeg te eten heeft. Voor deze vroege zandbijsoorten is het stuifmeel van wilgen het enige voedsel wat ze verzamelen, ze zijn volledig afhankelijk van deze wilgen. Die moeten dus wel in de buurt zijn, binnen zo’n 250 meter – de actieradius van deze bijen. De vrouwtjes werken hard en je ziet dan dat haar achterpoten helemaal vol zitten met geel stuifmeel, dit noemt men een pootverzamelaar. Naast deze hardwerkende vrouwtjes zandbijen zijn er ook profiteurs die geen nest maken en geen stuifmeel verzamelen, zij leggen hun eitjes stiekem in het nest van de grijze zandbij. De roodharige wespbij doet dat en ook de gewone wolzwever, deze laatste schiet zijn eitjes in het nest van de grijze zandbij. Je ziet dus, een wonderlijke wereld, nu te zien in de natuur langs het zandpad, gaat het zien. In de komende maanden en zomer kun je ook veel zandbijsoorten in je tuin zien.
Info Wiel Zentjens, w.zentjens@chello.nl
