CRANENDONCK – Varens behoorden tot de eerste planten op aarde, van waterplant veranderde hij in de prehistorie in een landplant. Er zijn fossielen gevonden van varens die 400 miljoen jaar oud zijn en in steenkool kun je ook hun afdrukken vinden. Er bestaan wel 12.000 soorten varens, sommige zijn heel klein zoals het vliesvarentje, andere zoals de boomvaren zijn heel groot, hij kon wel 20 meter hoog worden.
Miljoenen jaren geleden waren bomen en planten veel groter en indrukwekkender dan bomen en planten nu. Dat varens heel groot konden worden kwam door het klimaat, miljoenen jaren geleden was het weer warm en vochtig. Varens voelden zich toen heel erg thuis en konden zo goed groeien. Varens zijn nu een stuk kleiner dan hun voorouders, zoals de paardenstaart, hij lijkt op zijn grootouders, maar is niet meer zo groot. Alleen één bepaalde soort die op het eiland Norfolk (Australië) voorkomt, kan wel 28 meter hoog worden. Varens leven meestal op vochtige en schaduwrijke plekken. Je vindt ze dan ook in de tropen of in het bos. De meeste varens leven op de grond, maar er zijn ook varens die op het water leven, zoals het hele kleine kroosvarentje. Sommige varens kruipen graag tegen bomen op, dat doen ze om bij het zonlicht te komen. Want in het bos kan het donker zijn, omdat de bladeren van de bomen het zonlicht tegenhouden. Sommige varens leven in de woestijn, ze zien er verdord uit, maar als het regent gaan ze open en worden ze groen.
De meeste planten, planten zich voort via zaden. Deze zijn vaak relatief groot en hebben dan ook veel aanpassingen nodig om zich te verspreiden, zoals vleugels, vruchten of vruchtpluis. Varens zijn anders dan bloemplanten, want ze vormen sporen, bloemen kennen ze niet. Bij de smalle stekelvaren (op de foto) groeien de sporen in doosjes en die vind je bij elkaar in hoopjes onderaan het blad. Als in het voorjaar het varenblad zich ontrolt, zie je die ronde hoopjes al zitten. Ze zijn afgedekt door een witachtig niervormig vliesje dat hen beschermt. Pas in de zomer zijn ze rijp en worden de sporenhoopjes donker van kleur.
Ze barsten open en de sporen komen vrij.
Foto en tekst Jan de Bruijn.
Heeft u ook een mooie landschaps of natuurfoto van of over Cranendonck? Mail deze gerust naar cranendonckinbeeld@gmail.com met vermelding van de locatie, en mogelijk wordt het geplaatst.