REGIO – Wagenbouwersgroep De Lambrekvrienden van de Brabantsedag in Heeze houdt het deze zomer dichtbij huis. Voor hun nieuwste ontwerp ‘Budel valt voor Oom Gips’ – Hulde aan dr. Antonius Mathijsen, lieten de Heezenaren zich inspireren door een van de bekendste inwoners van Budel en Hamont.
Door Roy de Leijer
De Brabantsedag in Heeze gaat over het verleden van het Hertogdom Brabant, inclusief het Belgische deel. Dit wordt op eigentijdse wijze tot leven gebracht binnen een jaarlijks thema. Dit keer is dat ‘Eureka!’, waarbij uitvindingen (tot en met 1973) en hun ontdekkers centraal staan.
De naam van de in Budel geboren en in Hamont overleden dr. Antonius Mathijsen (1805-1878) kwam al vaker voorbij in de themabrochures van de Brabantsedag, maar leent zich volgens wagenbouwersgroep De Lambrekvrienden bij uitstek voor 64ste editie van het rijdend theaterspektakel.
Mathijsen zag in 1805 het levenslicht in Budel. De legerarts werd in 1849 overgeplaatst naar Haarlem. Daar vond hij in 1851 het gipsverband uit. Zijn baanbrekende uitvinding, een combinatie van katoenen lappen en gips, zorgde voor een doorbraak in de medische wereld.
Majoor Mathijsen, die door familieleden ‘oom gips’ werd genoemd, werd vooral in die wereld een beroemdheid. Bij het grote publiek zal zijn naam niet direct een belletje doen rinkelen. Anders is dat in zijn geboorteplaats Budel en in Hamont, de plaats waar hij in 1878 overleed. Zowel in Budel als Hamont zijn straatnamen naar Mathijsen genoemd. Verder herinneren onder meer een gedenkplaat en grafmonument (Hamont) en een monument met drie plaquettes (Budel) aan de uitvinder van het gipsverband.
Niet zozeer deze vermaarde uitvinding, maar de onthulling van het monument aan Dr. Ant. Mathijsenstraat in Budel staat centraal bij de Brabantsedag-creatie van De Lambrekvrienden. Of beter gezegd: de aanloop naar de onthulling.
Het monument was in 1941 zo goed als gereed, maar moest vanwege de oorlog jarenlang worden verstopt. Dit om te voorkomen dat het in Duitse handen zou vallen. Pas op 24 september 1946 kon het monument feestelijk worden onthuld.
De Lambrekvrienden geven een geheel eigen draai aan deze gebeurtenis. “Het gipsverband was een baanbrekende uitvinding, maar we willen het publiek meer laten zien dan een gebroken poot. Voor ons is het altijd een uitdaging om een onderwerp net iets meer uit te diepen. Dit keer hebben wij gekeken hoe we een uitvinding als het gipsverband voor het publiek leuk kunnen maken”, vertelt Stijn van Meerwijk, ontwerper bij De Lambrekvrienden.
Centraal daarbij staan de voorbereidingen op de onthulling van het monument. Het hele dorp is op 24 september 1946 in rep en roer. De fanfare speelt zich warm, de burgemeester test zijn microfoon en de straten worden versierd. Alleen arbotechnisch ging het er niet overal even verantwoord aan toe. De Budelnaren staan op gevaarlijke stellages en wankelende trapjes. Als ze niet uitkijken belanden ze in het…
Van Meerwijk: “Wat er vervolgens gaat gebeuren is pure suspense. We hebben daarbij gekozen voor een soort slapstick in de stijl van Laurel en Hardy.”
De wagenbouwersgroep heeft zich goed ingelezen. Er is informatie ingewonnen bij Heemkundekring De Baronie van Cranendonck. Ook werden oude en nieuw foto’s onder de loep genomen. “Verder hebben we in Budel onder meer de brouwerij bezocht”, vertelt Mark Koenen van de themacommissie van De Lambrekvrienden. En om helemaal in de juiste sferen te geraken kleuren de bouwshirts dit jaar oranje, een verwijzing naar de clubkleuren van de Budelse voetbaltrots.
Het verdiepen in het verleden van het Hertogdom Brabant is altijd een leuk onderdeel van de Brabantsedag, vindt Koenen: “De historie van Budel is daardoor een stuk dichterbij gekomen.”
Met 190 leden is De Lambrekvrienden een van de grootste wagenbouwersgroepen van de Brabantsedag. De groep, die haar bouwtent heeft staan op bedrijventerrein De Poortmannen in Heeze, viert in 2023 het 40-jarig bestaan.
Koenen: “De Brabantsedag is voor ons de belangrijkste bijzaak van het leven.” Eefje van der Pasch van de pr-commissie vult aan: “Mijn vrienden zitten allemaal bij een wagenbouwersgroep. De hele zomer wordt er over gepraat.”
Van Meerwijk: “Het is bijna niet uit te leggen wat de Brabantsedag voor ons betekent. Bijna iedereen in het dorp is erbij betrokken. Het zorgt ook voor veel saamhorigheid. Het mooiste moment vind ik zelf als ik op de zondagmorgen voor de theaterparade door het centrum naar de startlocatie fiets. Veel mensen zijn dan bezig met het bouwen van hun tentje en het buiten zetten van de stoelen. Dat geeft altijd een fantastisch gevoel.”
Het rijdende theaterspektakel van de Brabantsedag trekt op zondag 27 augustus door Heeze. Binnenkort wordt er in dit weekblad meer aandacht besteed aan de creatie van De Lambrekvrienden.
