De Strabrechtse Heide bloeit momenteel weer prachtig, een zichtbaar hoogtepunt van het zomerseizoen. Toch gaat het niet goed met de heide en typische plant- en diersoorten die daar van oudsher leven. Extreme droogte, extreme nattigheid en jarenlange langzame daling van de grondwaterstand zorgen ervoor dat het gentiaanblauwtje en de klokjesgentiaan het nu heel moeilijk hebben op de Strabrechtse Heide. Hier leven nog een van de drie kleine Brabantse populaties van deze bijzondere dagvlinder, welke een heel bijzondere levenscyclus heeft.
Hoe leeft het gentiaanblauwtje?
In de natuur hangt alles met elkaar samen. In miljoenen jaren tijd zijn er kringlopen ontstaan die geen mens had kunnen bedenken. Het gentiaanblauwtje is daar een treffend voorbeeld van.
Het vlindertje leeft in nauwe samenwerking met een andere blauwe verschijning, de klokjesgentiaan. Op de bloemen en bladeren van deze plant zet het vlindertje haar eitjes af na de paring. Daar kruipen de rupsen uit. Die verstoppen zich in de knop van de klokjesgentiaan.
In september laten de rupsen zich op de grond vallen, in afwachting van adoptieouders (waardmieren). Alleen knoopmieren komen daarvoor in aanmerking. Die nemen de rupsen mee naar hun ondergrondse nest. Daar worden de rupsen bijna een jaar lang goed verzorgd, in ruil voor wat zoetigheid.
De volgende zomer verpopt de rups tot vlinder en eind juni/begin juli vliegt ze de wijde wereld in. Een wonderlijke cyclus tussen totaal verschillende soorten die toch onderling met elkaar verbonden zijn.
Waarom hebben wij uw hulp nodig?
Het leefgebied van het gentiaanblauwtje vergrast in rap tempo, met name door droogte en door neerslag van een overmaat aan voedingstoffen uit de lucht. Door die vergrassing verdwijnen de klokjesgentianen waar het gentiaanblauwtje eitjes op afzet. Ook de waardmieren gaan hierdoor achteruit. Grassen en andere heideplanten zijn ongeschikt om eitjes op af te zetten.
Het maken van kleine open plekjes in het leefgebied en uitstrooien van zaad van klokjesgentianen zorgt ervoor dat er met enkele jaren weer nieuwe planten komen waar eitjes op afgezet kunnen worden. Als die plekjes klein zijn kunnen de mieren vanuit omliggende vegetatie goed bij de rupsen, zodat ze weer veilig kunnen overwinteren.
Dit gaat allemaal niet vanzelf. De vrijwilligersgroep Blauwe Brigade steekt al jaren de handen uit de mouwen op de Strabrechtse Heide voor behoud van het gentiaanblauwtje als icoon van de heide. De club is met de loop der jaren echter uitgedund, bijvoorbeeld omdat de gezondheid het na jaren trouwe dienst niet meer toe laat. Het is ook best zwaar werk, aldus boswachter Geoffrey de Rooij. Na een ochtend plaggen kun je spreken van een serieuze work-out, waarbij je lekker buiten bezig bent én de natuur een handje helpt. Bovendien mag je werken op de mooiste plekken van de heide waar publiek normaal gesproken niet mag komen.
De volgende eigenschappen zijn belangrijk om vrijwilliger te worden bij de Blauwe Brigade:
• je hebt affiniteit met natuur en de Strabrechtse heide;
• je hebt ervaring en/of affiniteit met het werken in de natuur;
• je bent lichamelijk fit en sterk;
• je bent bereid om minimaal 4 dagdelen in oktober tot maart mee te helpen op de heide;
• je kunt goed samenwerken en helpt een ander als dat nodig is;
• Je vind het prima om representatieve Staatsbosbeheer vrijwilligerskleding te dragen.
Denkt u erover om ook mee te helpen met de Blauwe Brigade van de Strabrechtse Heide, neem dan gerust contact op met Staatsbosbeheer via vrijwilligers@staatsbosbeheer.nl, onder vermelding van Blauwe Brigade Strabrecht en contactpersoon Geoffrey de Rooij. Hierbij zijn we uiteraard benieuwd naar uw motivatie om mee te willen helpen. Alvast bedankt!
