HAMONT-ACHEL – Het molenaars-team van de windmolen van Hamont-Achel bestaat inmiddels uit vijf mannen. Onlangs slaagden twee mulders voor het theorie- en het praktijkexamen windmolenaar, één collega zal dit jaar nog volledig ‘gebrevetteerd’ zijn. Een unieke club van mannen die de molen beheert en vakkundig laat werken.
Tekst en beeld Evert Meijs
Harrie Meeuwissen staat op de stelling en geeft uitleg aan enkele toeristen. Theo Renckens klimt in de wieken om het zeil vast te zetten, terwijl Harry Wijnants toekijkt of het allemaal goed verloopt. Beneden bij het olieslagwerk staat Johan Schuurmans te overleggen met Wouter Winters. Overeenkomst: alle heren zijn molenaar op de Napoleonsmolen, alle vijf zijn ze gehuld in de overall met het molenlogo en alle vijf hebben ze er veel plezier in om regelmatig te komen werken in het historische bouwwerk aan de Dr. Mathijsenstraat 1 in Hamont.
Spreekbeurt
Vorige maand hebben Wouter en Johan met succes het praktijkexamen voor windmolenaar afgelegd, dat volgt op de molenaarscursus van 2021 met een theorie-examen in Diest. Over de coördinatie van de Vlaamse opleiding zijn de mulders niet laaiend enthousiast. Johan: “De theorie hoort erbij maar vind ik minder belangrijk dan hetgeen ge op de molen leert. Mijn interesse ligt hier op deze molen en hier wil ik me graag voor inzetten.” Johan stapt tien jaar geleden voor het eerst binnen in de molen. “Ik woon hier kort bij en heb altijd al interesse gehad. Mijn moeder vertelde er vroeger al veel over. Tijdens mijn cursus Franse taal moest ik een spreekbeurt geven, en die ging over deze molen.” Wouter werkt bij een bedrijf dat moderne windturbines maakt en na een artikel in deze krsnt besluit hij zich aan te melden bij de molen. “Ik heb altijd interesse in techniek gehad.”
Sinds de prijs van notenolie in de winkel is gestegen tot honderd euro per liter, worden er meer en meer noten aangeboden om er hier gratis de olie uit te kunnen ‘slaan’. “Mensen die een eigen boom hebben, zijn steeds vaker gemotiveerd om hun walnoten aan te bieden”, aldus Johan. Het haverpletten vindt ook nog steeds plaats: bijna elke dinsdag worden enkele honderden kilo’s haver geplet. Afgelopen week blijkt Johan aan het ronselen te zijn geweest bij enkele boeren, om ze graan naar de molen te laten brengen om te malen. “Ik kreeg duizend kilo, drie ton en nog vijftienhonderd kilo. Zo kunnen we ook effectief blijven malen en bezoekers laten zien hoe het maalproces verloopt. Dat is het voordeel op deze molen.” De Napoleonsmolen is een van de weinige molens waar én graan wordt gemalen, én olie wordt geslagen én haver wordt geplet. De Napoleonsmolen is niet alleen maalvaardig maar wordt dus ook effectief nog gebruikt.
Zintuigen
Wat drijft je ertoe om molenaar te worden? Wouter: “Je gaat terug naar de basis. Hier moet je echt met je vijf zintuigen leren werken: naar het weer kijken, met je handen het graan voelen en luisteren naar de bewegende mechaniek. Dat werkt rustgevend. Hier zet je je gsm af.” Voor Johan spreekt het ambacht aan vanwege de technische constructie van tandwielen en het contact dat je met de bezoekers hebt. “Als je aankomt en er zijn al bezoekers, is heel plezierig. Het sociale vind ik ook belangrijk en daar geniet ik van.” Intussen zet Wouter koffie en komen de overige molenaars met veel lawaai binnen.
“Nu we drie opvolgers hebben, komt het helemaal goed, hè”, zegt Harry. “Morgen komt de internationale molenorganisatie TIMS voor een rondleiding, en dan kunnen ze zich weer bewijzen. De gasten komen uit België, Nederland, Duitsland, Zwitserland, Estland en Griekenland”, aldus Harry, die duidelijk content is over het muldersteam. Als je Theo vraagt wat hij het moeilijkst vindt van het molenaarschap, noemt hij het inschatten van het weer. “Ik ben er niet bang voor, maar houd de wieken wel in de gaten, of ze niet versnellen door een aantrekkende wind.” Dan gaat het over duikertjes, de manier waar op de zeilen deze zaterdagmiddag zijn opgelegd. “De drie zwichtlijnen zijn nog compleet aangelegd’, zo klinkt het in de vaktaal. Wat Theo ertoe heeft bewogen om het vak van molenaar aan te nemen? “De techniek van de machine vind ik geweldig. Imposant. Hoe het in die tijd allemaal gemaakt is. Voordat ik hier kwam had ik daar nog helemaal geen verstand van.”
Goede klik
Harrie presenteert onderwijl enkele stukken vlaai. “Ik ben van 1945 en vandaag is het mijn verjaardag.” Wouter grapt: “Eén ding vind ik jammer; iedereen is met zijn pensioen bezig en ik moet nog twintig jaar gaan!” Hij is blij dat de heren een flexibel rooster hanteren in de molen. “Als je ‘n keer echt niet kunt, is dat geen probleem als je met vijven bent.” Johan: “Vanaf dag één merk je dat het onderling goed klikt. Je hebt meteen de voeling.” Ieder van de mulders heeft zijn eigen specialisatie. De één is extra enthousiast als er bezoekers komen, de ander maalt het liefst of is bezig met technisch onderhoud. Gidsen of bezig zijn met de opleiding van nieuwe kandidaten is weer een ander item, net als het olieslaan. Weer iemand anders zet altijd de koffie.
Volgens Harrie zou het mooi zijn om enkele groepsfoto’s te maken. “Het is niet zeker dat de gemeente nog nieuwe folders bijmaakt, maar dan hebben we toch wat reservefoto’s. Mensen kijken steeds vaker op het internet en op de facebookpagina ‘de Napoleonsmolen’ die Wouter maakte.” Gewillig wordt geposeerd bij het olieslagwerk, bij het gevlucht en bij de kruilier. Het is duidelijk; met de drie nieuwe enthousiaste molenaars en ‘de twee Harrie’s’ is de toekomst van de Napoleonsmolen gewaarborgd.
